Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 2 grudnia 2008 r., III KK 221/08

Autor: Szymon Tarapata
Data publikacji: 17 sierpnia 2011
Pozycja w wydaniu internetowym: 32/2011

Glosa częściowo krytyczna dotycząca wykładni znamion przestępstwa przywłaszczenia.

Streszczenie: W tekście judykatu Sądu Najwyższego z 2 grudnia 2008 roku wyrażono następujące tezy: 1. do znamion przywłaszczenia nie należy zabór cudzej rzeczy ruchomej, 2. przywłaszczyć można tylko taką rzecz lub prawo majątkowe, które to elementy znajdują się w posiadaniu sprawcy, 3. przywłaszczenie jest dokonane tylko wtedy, gdy zawłaszczona przez sprawcę rzecz ruchoma lub prawo majątkowe – przed realizacją znamion czynnościowych określonych w przepisie art. 284 § 1 k.k. – znajdowały się w legalnym posiadaniu przywłaszczyciela, 4. przywłaszczenie następuje wtedy, gdy przywłaszczyciel rozporządza rzeczą lub prawem majątkowym bezprawnie „z wyłączeniem osoby uprawnionej”. Należy wskazać, że nie wszystkie przedstawione powyżej rozwiązania wykładnicze są trafne. Po pierwsze – nie można zgodzić się z twierdzeniem, że przywłaszczyć można takie prawo majątkowe, które znalazło się w posiadaniu sprawcy. Trzeba bowiem mieć na uwadze, że posiadanie – ujęte jako pewien stan faktyczny – dotyczy jedynie rzeczy, a nie praw. Po drugie – nie jest zasadna teza, jakoby można byłoby przywłaszczyć rzecz, która znalazła się w uprzednim legalnym posiadaniu sprawcy. Wydaje się, iż taka wykładnia naruszałaby konstytucyjną zasadę równości wobec prawa. Należy zatem przychylić się do poglądu, iż przywłaszczyć można jedynie taką cudzą rzecz ruchomą, która uprzednio znalazła się u napastnika zarówno w posiadaniu legalnym, jak i nielegalnym.