Kryteria przypisania zamiaru wynikowego (uwagi na marginesie wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 29 kwietnia 2013 r., II AKa 62/13)

Autor: Mikołaj Małecki
Data publikacji: 14 listopada 2013
Pozycja w wydaniu internetowym: 19/2013

Sąd Apelacyjnyw Krakowie zajmował się sprawą zabójstwa studentki, która – jak się w końcu okazało – została pozbawiona życia przez kierowcę autobusu komunikacji miejskiej. Rozstrzygnięcie sprawy dotyczy kilku zagadnień, związanych z odpowiedzialnością karną za umyślne przestępstwo skutkowe, szczególnie zaś kwestii przypisania sprawcy umyślności w postaci zamiaru wynikowego (dolus eventualis).

Streszczenie: Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie, który zajmował się głośnym zabójstwem studentki pozbawionej życia przez kierowcę autobusu komunikacji miejskiej, skłania do przemyślenia kilku kwestii, związanych z odpowiedzialnością karną za spowodowanie śmierci z zamiarem wynikowym. W artykule konsekwentnie rozróżniono obiektywną przewidywalność następstw czynu, opartą na relatywnie wysokim prawdopodobieństwie ich zaistnienia, i subiektywne przewidywanie przez konkretnego sprawcę, że w wyniku czynu może dojść do określonego skutku. W praktyce dowodzenie przewidywalności i przewidywania opiera się na nieco innych przesłankach. Zaprezentowano pogląd, w myśl którego zamiar wynikowy sprowadza się do przewidywania przez sprawcę takiego prawdopodobieństwa nastąpienia skutku, które wiąże się z typowymi i niezaskakującymi w praktyce życia następstwami określonego zdarzenia. Drugim elementem tej postaci zamiaru jest obojętność sprawcy wobec uświadomionego stanu rzeczy. Wolterowska koncepcja obojętności wymaga kilku doprecyzowań, w szczególności odróżnienia obojętności „powszechnej”, związanej z mało prawdopodobnymi przebiegami przyczynowymi, oraz obojętności „narzuconej” człowiekowi przez stan jego nieświadomości, która siłą rzeczy towarzyszy nieświadomej nieumyślności. Krytycznej analizie poddano tezę, w myśl której obowiązek gwaranta wynika z uprzedniego sprowadzenia zagrożenia dla dobra prawnego, a także rozważono wpływ wyzywającego zachowania się pokrzywdzonego na wymiar kary za zabójstwo.