Wznowienie postępowania karnego na podstawie art. 540 § 2 k.p.k. Uwagi na marginesie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 17 lipca 2013 r. (SK 9/10) oraz uchwały Sądu Najwyższego z 27 marca 2014 r. (I KZP 30/13)

Autor: Agnieszka Barczak-Oplustil
Data publikacji: 12 lipca 2014
Pozycja w wydaniu internetowym: 11/2014

W artykule przeanalizowano problem wznawiania postępowań w sytuacji wydania przez Trybunał Konstytucyjny wyroków zakresowych, w których odroczono utratę mocy obowiązującej przez niekonstytucyjny przepis.

Streszczenie: Wyrokiem z dnia 17 lipca 2013 r. (SK 9/10) Trybunał Konstytucyjny uznał art. 75 § 1 k.k. „częściowo” za niekonstytucyjny, odraczając jednocześnie utratę przez niego mocy obowiązującej o 18 miesięcy. Pojawia się pytanie o możliwość wznowienia postępowania w oparciu o art. 540 § 2 k.p.k. jeszcze przed dniem utraty mocy obowiązującej. Najpierw należało rozważyć dopuszczalność odmowy zastosowania art. 75 § 1 k.k. przed datą utraty przez niego mocy obowiązującej. Przyjął ją Sąd Najwyższy w uchwale z 27 marca 2014 r. (I KZP 30/13). Argumenty idące w tym samym kierunku można jednak znaleźć także w uzasadnieniu wyroku TK z 17 lipca 2013 r. W artykule przeanalizowano problem wznawiania postępowań w sytuacji wydania przez Trybunał Konstytucyjny wyroków zakresowych, w których odroczono utratę mocy obowiązującej przez niekonstytucyjny przepis. Przenosząc dokonane ustalenia przyjęto – wykazując brak przeszkód wynikających z k.p.k. – możliwość wznowienia postępowania także w czasie odroczenia utraty mocy obowiązującej przez art. 75 § 1 k.k., ze względu m.in. na wagę dobra prawnego, jakie doznało naruszenia, a także na kwestię roszczeń odszkodowawczych za niesłuszne pozbawienie wolności. Podkreślono, że wznowienie postępowania może dotyczyć tylko tych przypadków, w których rozstrzygnięcie zastało podjęte w oparciu o ten zakres art. 75 § 1 k.k., który został uznany za niekonstytucyjny. Także treść powołanej uchwały SN doprecyzowuje de facto zakres spraw, w których można wznowić postępowanie przed datą utraty mocy obowiązującej przez art. 75 § 1 k.k.