Zmiana normatywna art. 98 kodeksu wykroczeń („inne osoby”). Rzecz o regułach wykładni tekstu ustawy karnej

Autor: Mikołaj Małecki
Data publikacji: 9 maja 2011
Pozycja w wydaniu internetowym: 17/2011

Streszczenie: Nowelizacja art. 98 k.w. ustawą z dnia 22 lipca 2010 roku (Dz. U. Nr 152, poz. 1018) w zakresie znamienia „inne osoby” rozszerzyła zakres penalizacji w stosunku do poprzednio obowiązującego stanu prawnego. Przed wejściem w życie nowelizacji nie były karalne zachowania polegające na prowadzeniu pojazdu poza drogą publiczną i niezachowaniu należytej ostrożności, wskutek czego zagrożono bezpieczeństwu tylko jednej osoby różnej od sprawcy wykroczenia. Termin „inne osoby”, ze względu na efekt wykładni opartej o reguły językowe, systematyczne, funkcjonalne oraz uwzględniającej struktury normatywne prawa karnego, w treści art. 98 k.w. w stanie prawnym sprzed nowelizacji należało rozumieć jako „co najmniej dwie osoby różne od sprawcy wykroczenia”. W celu wyznaczenia desygnatów pojęcia w liczbie mnogiej w określonym przypadku interpretacyjnym należy badać ustaloną klasę pojęć – identycznych lub semantycznie pokrewnych – w stosunku do terminu występującego w analizowanej jednostce redakcyjnej ustawy. Najpierw wspomniana klasa pojęć jest wyznaczana w oparciu o reguły językowe, a następnie może być dookreślana przez odwołanie się do reguł wykładni systemowej i funkcjonalnej, wskazujących na gałąź prawa, do jakiej należy przepis zawierający analizowany termin; charakter przepisu (materialno-prawny czy procesowy); cel regulacji; specyfikę danego typu czynu zabronionego (np. rodzaj znamienia, dobro prawne). Wyprowadzone w ten sposób wnioski są ważne jedynie dla danej kategorii pojęć.