Odpowiedzialność karna sprawcy za składanie fałszywych zeznań

Wprowadzenie do dyskusji: dr Marek Bielski
Data: 26 listopada 2010

Tematem zebrania było zagadnienie zakresu wyłączenia odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań (art. 233 k.k.) sprawcy czynu zabronionego, który został przesłuchiwany w charakterze świadka co do okoliczności popełnionego przez niego przestępstwa, ze względu na przysługujące mu jako sprawcy tego czynu prawo do obrony. W orzecznictwie Sądu Najwyższego prezentowany jest pogląd, iż do wyłączenia odpowiedzialności karnej z art. 233 k.k. dochodzi w przypadkach kiedy fałszywe zeznania składa, przesłuchiwany w charakterze świadka, sprawca czynu zabronionego co do okoliczności jego popełnienia. Pogląd ten uzasadnia się faktem, iż sprawcy czynu zabronionego przysługuje od momentu jego popełnienia prawo do obrony (art. 6 k.p.k.) oraz z prawo do nieoskarżania samego siebie (art. 74 § 1 k.p.k.). Główna teza referatu sprowadza się do przedstawienia daleko idących konsekwencji tego poglądu, przejawiających się między innymi w tym, że wyłączenie odpowiedzialności karnej z art. 233 k.k., z powołaniem się na przysługujące sprawcy czynu zabronionego prawo do obrony, dotyczy również sytuacji złożenia fałszywych zeznań w innych niż postępowanie karne sensu largo postępowaniach prowadzonych na podstawie ustawy (np. postępowaniu cywilnym czy administracyjnym), jeśli motywem takiego zachowania będzie uniknięcie samodenuncjacji w zakresie popełnionego przestępstwa.