Granice penalizacji seksualnego nadużycia stosunku zależności, wykorzystania krytycznego położenia oraz nadużycia zaufania małoletniego

Autor: Hubert Myśliwiec
Data publikacji: 12 października 2012
Pozycja w wydaniu internetowym: 14/2012

Artykuł omawia wybrane problemy przestępstw wymierzonych w wolność seksualną człowieka, stypizowanych w art. 198 i 199 k.k.

Streszczenie: Postawienie komuś zarzutu, iż dopuścił się seksualnego wykorzystania krytycznego położenia, uzależnione jest od tego, czy był on w przeświadczeniu (niekoniecznie mającym pokrycie w rzeczywistości), iż ma choćby minimalną możliwość polepszenia położenia ofiary, oraz tego, czy chciał z niej skorzystać. O nadużyciu stosunku zależności nie mówimy w przypadku terapii seksualnej polegającej na zastosowaniu hipnozy. Gdy osoba rzekomo znajdująca się w krytycznym położeniu ma możliwość uzyskania pomocy z kilku alternatywnych źródeł, lecz tylko jedno z nich będzie wymagało od niej zadysponowania jej wolnością seksualną, wątpliwym jest twierdzenie, że wówczas znajduje się ona w krytycznym położeniu, co jeszcze nie oznacza, że dla osoby pokrzywdzonej przestępstwem z art. 199 k.k. zawsze może istnieć tylko jedna droga ratunku. Gdy sprawca uroił sobie istnienie stosunku zależności, krytycznego położenia lub więzi zaufania na linii on-ofiara, i następnie, chcąc ten stosunek, położenie lub więź nadużyć lub wykorzystać, doprowadził ją do czynności seksualnej, nie uzyskawszy uprzednio zgody na tę czynność, zasadnym staje się rozważenie pociągnięcia go do odpowiedzialności karnej za zgwałcenie. Artykuły 198 i 199 k.k. dopełniają zakres penalizowanych zachowań polegających na doprowadzeniu innej osoby do czynności seksualnej, które jednocześnie nie stanowią zgwałcenia, z tego zaś względu ich zakresy penalizacji należy oceniać jako rozłączne wobec siebie oraz względem art. 197 k.k.