Posiadasz – odpowiadasz! Komentarz do uchwały siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 27 stycznia 2011 r., I KZP 24/10

Autor: Mikołaj Małecki
Data publikacji: 18 marca 2011
Pozycja w wydaniu internetowym: 14/2011

Sąd Najwyższy wypowiedział się na temat znaczenia znamienia „posiada” na gruncie art. 62 ustawy z dnia 21 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii. Analizując treść podjętej uchwały należy dojść do wniosku, że większość przypadków „posiadania” narkotyków podczas ich zażywania spełnia wymagania dla „posiadania” w znaczeniu prawa cywilnego (art. 336 k.c.). Wyłączenie karalności posiadania narkotyków podczas ich zażywania wymagałoby natomiast dodatkowego posunięcia legislacyjnego.

Streszczenie: Na kanwie analizy uchwały siedmiu sędziów Sądu Najwyższego nasuwa się kilka wniosków, związanych z penalizacją posiadania środków odurzających. Większość przypadków „posiadania” narkotyków podczas ich zażywania spełnia wymagania dla „posiadania” w znaczeniu prawa cywilnego (art. 336 k.c.). Osobny typ „zażywania” środków odurzających byłby ustawowym superfluum. Wyłączenie karalności posiadania narkotyków podczas ich zażywania wymaga dodatkowego posunięcia legislacyjnego. Jeżeli akceptowany w naszym kręgu kulturowym system wartości rzeczywiście uzasadniałby legalizację zażywania pewnych środków narkotycznych, to w art. 62 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii należałoby dodać osobny ustęp 4 w brzmieniu: „Nie ma przestępstwa określonego w ust. 1, jeżeli sprawca posiada środki odurzające lub substancje psychotropowe wyłącznie na własny użytek w ilości przeznaczonej do ich jednorazowego zużycia”. Niezależnie od tego, tabela wartości granicznych legalnego posiadania narkotyków jako doprecyzowanie znamion czynu zabronionego nie byłaby właściwym rozwiązaniem. Okazuje się również, że w pewnych wypadkach dekodowanie treści normy sankcjonowanej jest trudne w praktyce. Problemem jest wybór kryteriów ustalania jej treści bez narażenia się na zarzut arbitralności. Poszukując pewnych uogólnień można powiedzieć, że racje pragmatyczne (poszukiwanie efektywnych sposobów walki ze zjawiskiem narkomanii) nie stanowią podstawy do modyfikacji treści normy sankcjonowanej. Jeżeli typ czynu zabronionego zawiera negatywne znamię „wbrew przepisom ustawy”, płaszczyznę bezprawności czynu należy dekodować na podstawie szczegółowych regulacji ustawowych.